Khoảng trống quyền lực sau khi Tổng thống Morales từ chức đã mở đường cho Phó chủ tịch Thượng viện Jeanine Anez Chavez nắm quyền.
 Quốc gia Nam Mỹ Bolivia rơi vào hỗn loạn sau khi Tổng thống Evo Morales, người đã nắm quyền 14 năm liên tiếp, bất ngờ tuyên bố từ chức trên truyền hình hôm 10/11. Ngay sau đó, một loạt quan chức cấp cao như phó tổng thống, chủ tịch Thượng viện và Hạ viện, chánh án Tòa án Bầu cử cũng như tư lệnh cảnh sát quốc gia đều nộp đơn từ chức.
Theo Hiến pháp Bolivia, sau khi cả Tổng thống lẫn Phó tổng thống đều từ chức, Chủ tịch Hạ viện Victor Borda, Chủ tịch Thượng viện Adriana Salvatierra và Phó chủ tịch thứ nhất Thượng viện Ruben Medinaceli là những người nằm trong danh sách kế nhiệm.
Bà Anez phát biểu tại một sự kiện ở La Paz hồi đầu năm. Ảnh: Elcomercio.
Tuy nhiên, tất cả những người này đều đồng loạt từ chức, tạo ra một khoảng trống quyền lực lớn. Trong bối cảnh đó, Jeanine Anez Chavez nổi lên như lựa chọn khả dĩ nhất để tiếp quản quyền lực của Morales.
"Đây là sự kế nhiệm tuân theo hiến pháp, được quy định trong Hiến pháp Bolivia", Phó chủ tịch Thượng viện Anez giải thích về việc mình là Tổng thống lâm thời của đất nước.
Anez, 52 tuổi, từng tốt nghiệp ngành luật và cũng là một luật sư. Bà kết hôn với Hector Carvajal, một chính trị gia người Colombia.
Năm 2006, Anez bắt đầu tham gia chính trị khi trở thành thành viên Hội đồng Lập hiến và góp phần soạn thảo hiến pháp Bolivia hiện nay. Đây là bản hiến pháp sửa đổi được Morales thúc đẩy thông qua từ khi tranh cử, nhằm trao nhiều quyền lợi hơn cho các dân tộc bản xứ.
Hiến pháp mới có hiệu lực từ năm 2009, lần đầu tiên công nhận Bolivia là một quốc gia thế tục trong suốt lịch sử nước này, trao quyền tự chủ cho người bản xứ và hạn chế quyền sở hữu đất đai tư nhân.
Năm 2010, bà Anez tham gia chính trường với vai trò là thượng nghị sĩ đại diện cho khu hành chính Beni. Khi đó, bà tham gia đảng Kế hoạch Tiến bộ vì Bolivia – Hội tụ quốc gia (PPB-CN), một liên minh cánh hữu và cũng là phe chính trị có quan điểm đối lập với chính quyền của Morales trong quốc hội từ sau cuộc bầu cử năm 2009.
Năm 2014, khi liên minh này tan vỡ, bà Anez gia nhập đảng Phong trào Xã hội Dân chủ đối lập trong cuộc tổng tuyển cử năm đó. Năm 2019, bà được bầu làm Phó chủ tịch Thượng viện.
Bà được biết đến như một đối thủ "không đội trời chung" với Tổng thống Morales và nhiều lần chỉ trích các chính sách của ông. Khi các cuộc biểu tình nổ ra ba tuần trước, dẫn đến những vụ đụng độ bạo lực giữa người biểu tình với cảnh sát, Anez đã chỉ trích Morales là "bạo chúa" và yêu cầu ông từ chức.
Morales rời ghế sau khi quân đội và cảnh sát quay sang ủng hộ phong trào biểu tình nhằm phản đối kết quả bầu cử gây tranh cãi hồi tháng 10. Trong cuộc bầu cử này, Morales tuyên bố chiến thắng và tiếp tục đảm nhiệm nhiệm kỳ thứ tư, trong khi phe đối lập cáo buộc ông gian lận và can thiệp kết quả bỏ phiếu.
Khi Morales đọc tuyên bố từ chức trên truyền hình hôm 10/11, bà Anez không thể triệu tập phiên họp khẩn cấp của Thượng viện để chấp nhận quyết định này, do bà lúc đó đang ở vùng Beni và không có chuyến bay thẳng nào từ đây tới thủ đô La Paz vào ngày chủ nhật.
Bà Anez (áo đen, giữa) được các binh sĩ hộ tống tại thủ đô La Paz hôm 11/11. Ảnh: AP.
Đến ngày 11/11, Anez bay về thủ đô và được một trực thăng quân sự đưa tới căn cứ không quân và được các binh sĩ hộ tống tới Thượng viện. Tại đây, bà tuyên bố Thượng viện sẽ họp vào ngày 12/11 để chính thức chấp nhận đơn từ chức của Morales. Ngay sau đó, bà sẽ tiếp quản văn phòng Tổng thống Bolivia và lãnh đạo nước này.
Anez khẳng định mục đích duy nhất của chính quyền tạm thời do bà dẫn dắt là đảm bảo một cuộc cuộc bầu cử mới sẽ được tổ chức, sau khi kết quả cuộc bầu cử hồi tháng 10 bị hủy bỏ. Cuộc bầu cử mới nhiều khả năng sẽ được tổ chức vào tháng 12.
"Tôi phải tuân thủ Hiến pháp quốc gia. Bolivia đang cần một cuộc bầu cử mới, đó chỉ là giai đoạn chuyển giao", bà nói.
Quốc Hưng (Theo Sputnik)