Tuần trước chúng tôi tiếp tục mục tìm hiểu về Luật Thuế với phần trình bày những hậu quả rắc rối xảy ra cho những người không khai thuế trước các nỗ lực truy tầm của IRS. Kỳ này chúng tôi xin nói về hoạt động kiểm thuế (tax audit) của IRS cùng với những điều cần biết để chuẩn bị đối phó trong trường hợp bị kiểm tra.

Thông thường phần lớn các tờ khai thuế đều được IRS chấp nhận, mỗi năm chỉ có khoảng 1% trường hợp bị kiểm. Trong suốt đời một người làm việc ở Mỹ xác suất có thể bị kiểm thuế là 50%. Nếu quí vị có lợi tức gia tăng, nhất là những người buôn bán tư thì cơ hội bị kiểm thuế nhiều hơn người đi làm công. Tuy nhiên theo luật định những người khai thuế sau ba năm sẽ không bị kiểm tính từ ngày 15 Tháng Tư của năm nộp bản khai ngoại trừ những trường hợp ngoại lệ sau đây:
(1) Những ai bị kiểm thuế trước đây từng bị phạt vì khai dưới 25% số thuế phải đóng thì sẽ bị kéo tới sáu năm
(2) Những ai bị kiểm thuế trước từng bị phạt vì khai sai có thể bị kiểm tra bất cứ lúc nào vô hạn định
(3) Chỉ những người năm nào cũng có khai thuế đều mới được áp dụng hạn kỳ ba năm. Những người từng bị truy không khai thuế thì lúc nào cũng có thể bị kiểm tra bất chợt. Thông thường một hồ sơ chỉ bị gọi kiểm thuế trong vòng 18 tháng, sau đó có thể yên tâm hồ sơ ấy không bị moi ra nữa.

Kiểm thuế là một thủ tục để IRS xác định xem một người có khai báo đúng số lợi tức kiếm được hay không đồng thời các khoản miễn trừ gia giảm (deductions, exemptions, credits) có khai chính xác và có bằng chứng rõ ràng. Nếu không chứng minh được thì IRS sẽ đánh thêm thuế cùng với tiền lãi và tiền phạt. Số tiền thuế mới này sẽ được ghi vào hồ sơ chính của IRS.
Quốc Hội đã ban cho IRS quyền hạn tối đa trong việc kiểm soát tất cả mọi hồ sơ giấy tờ liên hệ đến tài chánh của người bị kiểm thuế cũng như tra xét hỏi han đến bất cứ ai miễn là có kết quả điều tra. Theo thống kê của IRS trong tổng số bị kiểm có tới 80%phải đóng thuế thêm, phần lớn do lỗi của họ không giữ được các giấy tờ chứng minh rõ ràng.
Bất cứ ai khi nhận được phiếu báo bị kiểm của IRS gởi đến địa chỉ mình ở thì coi như cuộc kiểm thuế đã bắt đầu không có cách gì ngưng lại được cả, ngay cả trường hợp người ấy bị chết bất ngờ thì người hôn phối hay thân nhân trong gia đình vẫn phải đứng chịu trách nhiệm tiếp tục tiến hành cuộc kiểm thuế. Tuy nhiên quí vị có quyền xin chuyển nơi kiểm soát sang quận hạt IRS khác nếu có cớ chính đáng như dời về nơi cất giữ giấy tờ thuế liên hệ cho việc kiểm thuận tiện hơn.

Thủ phạm chính làm cho bị kiểm thuế vẫn là máy điện toán. Mỗi năm hồ sơ khai thuế khắp nơi được gởi tới Trung Tâm Điện Toán Quốc Gia, tại đây có một nhu liệu phân tích có tên là Phân Vụ Thanh Lọc (Discriminant Function). Mỗi tờ khai đều được cho điểm đánh giá mức đáng bị kiểm gọi tắt là DIF, điểm DIF càng cao thì càng dễ bị kiểm nã.
Nhu liệu này được xếp vào hàng tối mật nên ngay chính cả nhân viên của IRS cũng không biết số điểm này được tính ra sao hay dựa vào tiêu chuẩn nào. Người ngoài cuộc chỉ hiểu đại khái là các dữ kiện được máy điện toán so sánh với hàng trăm biến số hay tiêu chuẩn khác nhau. Sau đó cứ một trong số mười hồ sơ có điểm DIF cao nhất thì bị lựa ra để đưa đến một ban chuyên môn do người thật xét lại. Tại đây 90% sẽ được bỏ qua và chỉ còn 10% bị gửi tới các Sở IRS quận hạt liên hệ để xét lại một lần nữa. Nếu quyết định không thay đổi thì nơi đây sẽ chỉ định một thanh tra cùng địa điểm để thi hành việc kiểm thuế.

Những mục đáng nghi theo điểm DIF như sau:
(1) Số tiền khai về chi phí quá lớn so với tiền lợi tức kiếm được, thí dụ như khai chi $5000 sẽ coi như quá đáng với số lương $25,000 trong khi cũng cùng số chi phí đó so với số lương $100,000 thì không sao
(2) Một mục khai không phù hợp với công việc của người khai, thí dụ một người thợ sửa xe hơi khai một khoản chi lớn tiền du hành máy bay cùng tiền chi phí ăn ở công tác xa ngoài tiểu bang sẽ tạo ra sự nghi ngờ
(3) Một khoản khai không đúng chỗ trong tờ khai, thí dụ như khai $2,000 tiền lãi trả cho thẻ tín dụng trong mục chi phí nghiệp vụ (business expense)
(4) Có bằng chứng khai man như khai chi phí mà không đính kèm bản liệt kê chi tiết (missing schedules)
(5) Những người có lợi tức cao thí dụ trên $100,000 có may rủi bị kiểm thuế là 1/20 so với người có lợi tức dưới $100,000 là 1/100
(6) Những người có nghiệp vụ tư (self-employed) dễ bị kiểm thuế hơn những người đi làm cho hãng xưởng
(7) Khai lỗ lã trong nghiệp vụ hay khai lỗ vì mua bán chứng khoán. IRS thường muốn kiểm xem những người này làm cách nào để có tiền trả các phí khoản hàng tháng nếu bị lỗ.
(8) Khai bằng những số chẵn hay viết tay không rõ ràng thí dụ như khai $5,000 tiền quảng cáo, $2,000 tiền chi cho phương tiện di chuyển, $1,500 tiền trả bảo hiểm… là những con số ước lượng chứ không phải là những khoản chi phí có thật.

Như vậy những người không khai thuế có tránh khỏi bị kiểm thuế hay không? Điều đáng ngạc nhiên là họ vẫn bị kiểm thuế như thường. Nếu ai có nguồn lợi được các cơ sở trả tiền báo cáo về IRS (Mẫu W-2 hay 1099 chẳng hạn) mà trốn không khai thì IRS sẽ gửi giấy bắt khai. Nếu người ấy vẫn lờ đi không chịu khai thì IRS có quyền tạo một tờ khai thay cho người ấy với các tiêu chuẩn luật định. Sau đó IRS chỉ định một thanh tra đến…kiểm thuế theo tờ khai IRS tạo ra ấy, theo đó vị thanh tra tha hồ mà quay hay làm tình làm tội một cách đúng luật khó lòng cãi lại được.

Từ 1995 IRS còn kiểm tài sản luôn trong dịp kiểm thuế để truy ra những lợi tức không khai báo vì IRS muốn biết nếp sống của người bị kiểm có phù hợp với lợi tức họ đã khai không. Ngoài ra những lý do khác dễ làm mục tiêu cho IRS kiểm thuế nếu thuộc một số nhóm bị IRS nhắm sẵn gọi là Thành Phần Thị Trường Đặc Biệt (Market Segment Specialization Program viết tắt là MSSP). MSSP nhắm vào một số nhóm hoặc kỹ nghệ đã từng có thành tích qua mặt luật lệ thuế má, do đó IRS huấn luyện riêng một số chuyên viên cùng soạn sẵn bảng hướng dẫn đặc biệt để giúp họ đối đầu các thành phần này.
Tại các địa phương, IRS sẽ tùy nghi nhắm vào các thành phần đáng để ý riêng tại địa phương đó. Ngoài ra mỗi năm IRS còn ấn định mục tiêu nhắm vào vài nghề nghiệp đặc biệt. Sau cùng IRS thường lấy tin tức từ các cơ quan công lực khác để kiểm thuế những những thành phần bị điều tra hình sự và bị khả nghi kiếm tiền bằng cách làm ăn bất chính.
Tuy nhiên những ai không muốn tiết lộ nguồn lợi tức thì khi khai mẫu 1040 hàng năm có quyền viết câu "Fifth Amendment" bên cạnh số tiền liệt kê. Tuy làm vậy có thể tránh không bị điều tra hình sự nhưng đồng thời cũng dễ bị IRS lưu ý đến nhiều hơn. Điều tốt hơn hết nên tham khảo với luật sư trước khi khai kiểu "Fifth Amendment".

Sau khi khai thuế hàng năm, ai cũng có thể tu chính tờ khai của mình trong vòng ba năm nếu thấy cần sửa đổi. Thường thì chỉ tu chính nếu thấy lấy được tiền trả dư về, nhưng có bất lợi là IRS không muốn mất tiền ra nên thường xét lại rất kỹ. Nên nhớ việc tu chính vẫn không ngăn được khỏi bị kiểm thuế trong năm đó. Ngoài ra còn có trường hợp IRS gởi phiếu báo (mẫu CP-2000) đòi tăng tiền thuế nếu:
(1) IRS tìm ra những tính toán trong bản khai không đúng như cộng trừ sai chẳng hạn…
(2) Tăng thuế vì cộng thêm tiền phạt và tiền lãi nếu người khai chậm trễ không đúng hạn định
(3) báo cáo lợi tức ít hơn số tiền theo mẫu W-2 và mẫu 1099 của chủ nhân và các cơ sở tài chánh báo cáo về IRS.
Để ứng phó với các trường hợp này quí vị nên theo phương thức sau đây:
(1) Gọi cho IRS ở số điện thoại ghi trên phiếu thông báo hoặc gọi số 1-800-829-1040 yêu cầu IRS giải thích rõ ràng số tiền sai biệt
(2) Nếu thấy mình đúng thì viết thư chất vấn IRS theo địa chỉ trong phiếu báo. Đừng quên sao lại tất cả các giấy tờ, tài liệu gởi đi
(3) Nếu quí vị không trả lời mẫu CP-2000, IRS sẽ gởi Phiếu Báo Trễ Hạn (Notice of Deficiency) bằng thư bảo đảm. Nếu gặp phải thư này thì quí vị chỉ còn một cách duy nhất là nộp đơn khiếu nại xin ra Tòa Án Thuế Vụ trong vòng 90 ngày kể từ khi nhận được phiếu báo.

Tuần tới chúng tôi sẽ trình bày các loại kiểm thuế và cách đối phó từng loại sao cho tránh rắc rối. Cũng như thường lệ, người viết xin xác nhận nội dung của những loạt bài tìm hiểu luật pháp này chỉ hoàn toàn được sử dụng với tính cách thông tin (information) để giúp quí độc giả một vài kiến thức tổng quát căn bản về luật pháp Hoa Kỳ mà thôi, và không thể coi như sự cố vấn của một luật sư với thân chủ (attorney-client relationship). Do đó nếu có vấn đề liên hệ đến luật, quí độc giả vẫn cần phải thảo luận với một luật sư chuyên môn về trường hợp của quí vị.

Nếu cần tham khảo riêng xin liên lạc với LyLy Nguyễn, Esq. tại văn phòng chính ở địa chỉ 10221 Slater Avenue, Suite 216, Fountain Valley, CA 92708, Điện thoại: (714) 531-7080, website:lylylaw.com.

Theo nguoi-viet.com