Có một nhiếp ảnh gia nổi tiếng được một nhà hàng sang trọng thuê để chụp hình quảng cáo các món ăn. Người đầu bếp sau khi nhìn các tấm ảnh chụp những món ăn liền kêu lớn: “Ảnh đẹp quá, máy ảnh của ông chắc phải đắt tiền lắm mới chụp được như vậy”. Sau đó người đầu bếp dọn vài món ăn ngon nhất tự ông ta làm ra để chiêu đãi người nhiếp ảnh gia. Nhiếp ảnh gia nhấm nháp các món ăn và cũng kêu lớn “Ngon quá, chắc cái nồi nấu của ông cũng phải tốt lắm mới nấu được những món ăn ngon như vậy”.
Tiểu đệ kể câu chuyện trên để ACE hiểu được rằng có một cái máy chụp hình đắt tiền không phải là nguyên nhân chính để tạo ra một tấm ảnh đẹp, cũng như với cái nồi rẻ tiền bằng đất sét, một người đâu bếp giỏi cũng có thể nấu ra được các món ăn ngon. Mấy chục năm trước, với chiếc máy ảnh cơ đơn giản nhất, người ta vẫn tạo ra được những tấm ảnh “để đời”. Quan trọng nhất vẫn là kỹ thuật và con mắt nghệ thuật của người cầm máy. Vì vậy bài viết về chọn lựa máy ảnh tiểu đệ để sau cùng trong lọat bài về nhiếp ảnh của forum mình.
Hai ảnh được chụp bằng iphone 4:
Hidden Content
Hidden Content
Nói gì thì nói, cũng có lúc chúng ta cần phải mua cái máy ảnh mới. Nếu nói chọn máy gì thì ôi thôi mỗi người một ý – Canon hay Nikon, Point and Shoot hay là DSLR, phải chọn máy dựa trên các yếu tố nào… Những điều viết ra là ý kiến của riêng tiểu đệ đưa để ACE tham khảo thôi vì chắc chắn là có nhiều người không đồng ý (đây cũng là lý do làm tiểu đệ ngán viết bài này).
Canon hay Nikon
Hiện tại đại đa số thị trường máy ảnh rơi vào tay hai hãng này. Các hãng còn lại như Sony, Panasonic, Pentax, Leica… chỉ chiếm một phần nhỏ của miếng bánh. ACE chọn Canon hay Nikon cũng đều tốt vì mỗi hãng đều có các điểm mạnh và yếu riêng.. Tiểu đệ chọn Canon vì máy của tiểu đệ là DSLR, mà lý do mình xài máy DSLR là có thể thay đổi ống kính. Nếu so ra thì ống kính chuyên nghiệp của Canon rẻ hơn ống kính tương đương của Nikon, và ống kính của Canon cũng có nhiều chọn lựa hơn. Thêm điều nữa là Canon support ở chỗ tiểu đệ ở tốt hơn Nikon support (cái này là tùy địa phương thôi, cũng có nơi Nikon phục vụ tốt hơn Canon).
Máy tự động point and shoot (P&S) hay DSLR
Để trả lời câu hỏi này, tiểu đệ phải hỏi lại ACE có sẵn sàng chi ra ít nhất $1500 (và thường là nhiều hơn) cho máy chụp hình hay không? Mới đầu nhìn vô một bộ máy DSLR căn bản gồm máy và ống kính chỉ có vài trăm USD. Nhưng mà nếu xài máy DSLR mà không đổi ống kính thì… mua DSLR để làm gì? Vậy là mình phải có cái tele zoom để chụp xa xa. Có tele zoom rồi thì phải mua cái wide angle. Sau đó ra vườn thấy hoa nở đẹp quá, hoặc có con sâu con bọ nào đó lạ lạ - vậy là chi thêm tiền cho ống kính macro. Rồi sau đó mình muốn làm mờ background, hoặc muốn chụp trong điều kiện thiếu ánh sáng… Vậy là phải mua mấy cái ống kính có khẩu độ mở lớn f/2.8 … quay đi quay lại là chi ra vài ngàn USD dễ dàng, mà đó là chưa kể đồ phụ tùng lặt vặt như đèn flash, filter, chân chống, remote control… Thành ra nếu ngân sách của ACE chỉ có vài trăm, nên mua máy P&S. Nói là P&S nhưng có nhiều máy rất là “chiến”, chụp không thua gì DSLR như là Canon G1X - khỏi tốn tiền mua thêm ống kính, mà vừa gọn nhẹ. Chọn lựa máy gì cũng vậy, quan trọng nhất là ACE khi mua về rồi hãy chịu khó tìm hiểu để biết sử dụng hết tất cả các chức năng của máy mình có.
Crop sensor và Full Frame
Máy chụp hình kỹ thuật số thay vì ghi lại hình ảnh trên phim nhựa thì nó ghi lại bằng sensor rồi lưu vào bộ nhớ (SD hoặc CF memory card). Làm sensor lớn rất đắt tiền thành ra các hãng làm sensors với nhiều sizes khác nhau. Sensor nhỏ thì dùng cho các máy rẻ tiền hơn, và sensor lớn dùng cho các máy mắc tiền hơn. Sensor lớn nhất là bằng size với diện tích của phim nhựa 35mm – nên gọi là “full frame”. Còn lại gọi là “crop sensor” – nhưng ngay cả crop sensor cũng có nhiều sizes. Hình sau đây cho mình thấy size của các loại sensors khi so sánh với nhau:
Hidden Content
Image from Wikipedia
Sensor càng lớn thì ghi lại được hình ảnh nhiều chi tiết hơn, rõ nét hơn. Độ sâu trường ảnh (DOF) của sensor càng lớn thì càng cạn hơn. Thành ra với máy full frame mình dễ làm mờ xung quanh (blur background) để nổi bật chủ đề hơn là máy crop sensor. Sensor càng nhỏ thì độ sâu trường ảnh càng sâu, bởi vậy với các máy point and shoot rẻ tiền, gần như mọi thứ trong hình đều được lấy nét khi chụp. Bên nào cũng có cái lợi của nó – chỉ là mình áp dụng làm sao cho phù hợp với hòan cảnh mà thôi.
Chọn lựa máy ảnh Point and Shoot:
Nhìn các lọai máy P&S hiện tại trên thị mà chóng cả mặt – cũng có tới vài trăm lọai khác nhau với đủ thứ giá từ vài chục cho tới cả ngàn USD cho một cái máy P&S. Làm sao mình chọn được cái máy tốt nhất so với số tiền mình bỏ ra? Sau đây là vài “tiêu chuẩn” của tiểu đệ đặt ra khi chọn P&S:
Megapixels: Đây là cái được quảng cáo rầm rộ nhất nhưng mà lại là cái không cần thiết nhất. Máy ảnh chụp được 8MP trở lên là quá đủ. Với 8MP mình có thể in ra hình được tới size 16x20. Không nhất thiết phải mua máy có 16MP hay 20MP. Vả lại sensor nhỏ mà megapixel cao thì hình dễ bị nhiễu khi chụp trong điều kiện thiếu ánh sáng.
Zoom: Đây cũng là cái được quảng cáo nhiều – có máy tới “10X zoom”. Mình nghĩ “wow, mấy cái máy đó chụp xa chắc đã lắm”. Nhưng mà ACE có nhớ những lần chụp hình trong nhà mình không thể lùi ra sau hơn nữa để lấy được tòan cảnh? Đối với tiểu đệ ống kính góc rộng (wide angle) quan trọng hơn ống kính tele nhiều. Hầu như lúc nào mình cũng có thể đi đến gần hơn để chụp khi chủ đề ở xa quá tầm ống kính, nhưng không phải bất cứ lúc nào mình cũng có thể lùi ra sau nhiều hơn nữa để thấy được mọi thứ mình muốn chụp trong hình. Ống kính wide angle thường mắc tiền hơn tele nên các hãng làm máy chụp hình P&S thuờng “lờ” đi, và chỉ quảng cáo 5X, 10X tele cho máy của họ. Máy chụp rộng cỡ nào cũng còn phụ thuộc vào sensor. Ví dụ với full frame sensor 17mm là ultra wide, rất rông. Trong khi với crop sensor 1.62 factor thì 17mm thành 27.54mm, chỉ là rộng vừa mà thôi. Vì vậy khi so sánh wide angle, mình nên so sánh nó với 35mm để biết được nó rộng được tới chừng nào.
Khẩu độ: Rất quan trọng. Có máy mình thấy chức năng nhiều lắm nhưng mà để ý thì ống kính có khẩu độ f/3.5 hoặc chậm hơn nữa ở góc rộng. Điều này thường không “được quảng cáo” và người mua P&S cũng ít ai chú ý. Máy P&S tiểu đệ chọn ống kính ít nhất phải là f/2.8 (góc rông). Với khẩu độ lớn có thể mình chụp hình trong điều kiện thiếu ánh sáng rõ hơn.
LCD lớn: Khỏang 3 inches với độ phân giải cao.
Chống rung (Image Stabilizer): Hầu như hiện tại máy P&S nào cũng có bộ phận chống rung ở trong máy, tuy nhiên ACE cũng nên để ý coi máy có Image Stabilizer hay không - nhất là khi mua lại máy cũ.
Nói tóm lại, tiêu chuẩn chọn máy P&S của tiểu đệ là phải chụp được wide angle, có khẩu độ mở lớn, và màn hình LCD với độ phân giải cao để mình coi cho rõ. Còn lại những cái được quảng cáo như rầm rộ megapixels, 10x zoom này nọ đối với tiểu đệ không quan trọng bằng. Tất nhiên có thể ACE có ý kiến khác – tiểu đệ chỉ đưa ra ý kiến của mình để mọi người tham khảo.
Một số máy P&S hiện tại trên thị trường tiểu đệ “chấm”:
Canon G1X – cái này thì như máy DSLR rồi. Sensor lớn bằng máy Canon 7D, là máy P&S hạng “pro”. Giá hiện tại hơi mắc, tới $700 lận.
Canon S100. Rất nhỏ gọn, khẩu độ mở lớn f/2.0 ở góc rộng, nhiều chức năng, có thể set manual như DSLR, chỉ là sensor nhỏ hơn mà thôi.
Panasonic Lumix DMC-LX5. Máy này có ống kính của Leica, cũng có khẩu độ lớn f/2.0 ở góc rộng ultra wide.
Các máy trên tiểu đệ đã có dịp thử nên mới list vô đây. Ngòai ra còn một số máy khác tiểu đệ chưa được tận tay dùng đến. ACE có thể bổ sung thêm vô danh sách này cho mọi người nghiên cứu thêm.
Máy DSLR:
ACE nào rủng rỉnh trong túi muốn “lao vô” DSLR thì điều đầu tiên tiểu đệ khuyên là – mua ống kính cho thật tốt. ACE bây giờ bỏ tiền mua cái máy $1000, hai năm sau may mắn lắm bán lại được $500. Ống kính thì khác: Mua cái ống kính bây giờ $1000, hai năm sau mình xài cho đã rồi đem bán ít ra cũng thu vô lại được $900, và cũng có khi bán lại còn cao hơn giá mình mua vô mới nữa kìa. Đó là nói về kinh tế. Còn về kỹ thuật thì ống kính là “con mắt” của máy ảnh. Ống kính có “thấy” được rõ nét thì máy mới chụp được tấm hình nét và đẹp. “Ngân sách nhiếp ảnh” của tiểu đệ chia ra 3 phần bằng nhau. Một phần mua máy ảnh, còn hai phần kia “đầu tư” vô ống kính. Máy thì có full frame (FF) và crop sensor. FF chụp nét hơn, có DOF cạn hơn, chụp trong điều kiện thiếu ánh sáng ít nhiễu hơn nhưng mắc tiền hơn crop-sensor. Mua máy FF thì 3, 4 năm sau mới ra máy mới, lâu bị "lỗi thời" hơn là máy crop sensor như Canon Rebel mỗi năm nó ra một đời mới hơn.
Ống kính thông dụng cho Canon crop sensor DSLR (Rebel, 60D, 7D…)
Walk around: Canon EF-S 17-55mm f/2.8 IS USM
Ultra wide: Canon EF-S 10-22mm f/3.5-4.5 USM
Telephoto: Canon 70-200mm f/4L hoặc Tamron AF 70-300mm f/4-5.6 VC USD
Macro/portrait: Canon EF-S 60mm f/2.8 USM
Ống kính thông dụng cho Canon full frame (5D Mk III, 1DX…)
Walk around: 24-105mm f/4L IS USM hoặc 24-70mm f/2.8L USM
Ultra wide: 17-40mm f/4L USM hoặc 16-35mm f/2.8L USM Mk II
Telephoto: 70-200mm f/4L IS USM hoặc 70-200mm f/2.8L IS USM Mk II
Macro/portrait: 100mm f/2.8L IS USM
Nikon cũng có những ống kính tương tự, tuy nhiên tiểu đệ không cho vào đây vì chưa tận tay thử qua . ACE nào xài Nikon thì bổ sung vô nhe.
Đôi lời tâm sự cùng ACE
Chắc là mấy bài viết về nhiếp ảnh của tiểu đệ dừng ở đây thôi (hì, tiểu đệ cũng chẳng biết viết gì thêm nữa). Có ai đó hỏi tiểu đệ “sao dư giờ ngồi làm mấy cái này trong khi trên mạng có thiếu gì”… Đúng là trên mạng có tất cả mọi thứ mình cần biết, nhưng mà tiểu đệ muốn QHNM có bài viết riêng của thành viên chứ không phải cái gì mình cũng phải đi copy của người ta rồi post lại. Về tin tức thời sự thì mình không có cách nào khác nhưng có một số chủ đề chúng ta có thể tự viết được đóng góp vô để forum có thể phát triển hơn về chất lượng. Chỉ một bức ảnh mình do chính mình chụp, hoặc ACE chia sẻ một kinh nghiệm hay suy nghĩ về vấn đề gì đó có giá trị hơn rất nhiều những cái đi copy từ trang web khác đúng không ? Tiểu đệ nói vậy là để mọi người khi rảnh thì chịu khó xách máy đi chụp rồi đem vô đây post đó nhe Hidden Content .