Đến Huế ăn bún bò ở chợ là chuyện nhỏ, ăn ở tiệm cũng là chuyện bình thường...
Đời tui khoái nhất là được ăn bún bò gánh; Bún bò gánh thường do các o, các mệ gánh đi bán dạo mọi buổi sáng trong thành phố.
Bún gánh ở Huế ra đời từ những thập niên 1940 là nguồn xuất xứ của bún bò nổi tiếng sau này của cố đô Huế và lưu truyền tận bây giờ, mặc dầu trải qua bao thời gian đã có những bước cải biến trong kỷ thuật nấu nướng rất nhiều so với thời xưa.
Riêng loại bún bò gánh thì lâu nay chẳng có gì thay đổi; Có lẻ vì lợi nhuận thấp, mức bán có hạn, chỉ quanh quẩn trong xóm phố với số lượng khách ăn nhất định, hầu hết chỉ có giới bình dân, xích lô, xe thồ, học sinh và những người buôn bán nhỏ...
Bún bò gánh cũng được các o, các mệ nấu nướng cẩn thận, nào là cua, huyết, thịt heo v.v...Nhưng chất lượng không cao bằng các tiệm lớn. Cua được làm chủ yếu bằng thịt chả quếch với tôm khô hoặc vài ba con rạm đồng là xong, thịt heo ba chỉ mỗi miếng có chút xíu, bò nạm mỏng tanh như giấy....Vậy mà vẫn ngon mới là lạ? Cái ngon không phải vì tôi là người quá nặng lòng với Huế nhưng thiệt tình có những lý lẻ mà mình không thể nào nói hết được hoặc phủ nhận là bún gánh Huế không ngon.
Buổi sáng, đi dọc theo các tuyến đường Đông Ba, Gia Hội, Hàng bè thực khách dễ dàng bắt gặp rất nhiều hàng bún gánh, quý vị có thể tìm 1 góc nhà nào đó hay 1 bóng cây râm mát rồi gọi 1 o bún gánh. Ăn bún gánh ngoài đường khoái nhất là ngồi chò hỏ tha hồ ăn một hai ba tô lúc nào thấy no thì ngưng mà giá cả lại rất bèo...
Đặc điểm của người Huế là thích ăn bún bò gánh trộn cơm nguội. (Chỉ duy bún bò gánh thôi nha, bún tiệm sang trộn cơm là hỏng) Tôi không là người Huế nhưng đã từng ăn như vậy rồi đâm ghiền, có thằng bạn thân người Bắc nhìn tôi rồi bảo: "Kiểu mày ăn cư như ma đói"!? Biết nói sao giờ?.. Chỉ có người Huế, người đã từng sống ở Huế thì mới hiểu được cái cảm giác ngon miệng khi ăn ăn bún bò trộn cơm nguội nó sẽ như thế nào.
Bún gánh sỡ dĩ ngon là vì nó mang 1 mùi vị là lạ so với bún bò thuần túy ở các tiệm. Nồi nấu phải là hình tròn bầu dục, bằng nhôm (Đặc trưng chỉ có bún gánh mới dùng chiếc nồi thế này) Nước xáo luôn được hâm nóng bằng vài thanh củi nhỏ cùng với vỏ trấu và mạc cưa, lửa cứ âm ỷ cháy suốt buổi bán, mùi vị thịt thà thơm phức hòa quyện với làn khói hăng hắc từ chiếc lò trấu...Phải chăng đây là yếu tố để cấu thành phong vị hết sức đặc biệt của món bún bò gánh ở Huế?
Mấy chục năm xa cách chưa một lần trở về ghé thăm Huế. ước ao có một ngày thật gần được lót dép ngồi bệt xuông đất thưởng thức món ăn xưa; Bún gánh trộn cơm nguồi kèm rau chuối và không quên 1 muỗng tương ớt to đùng cay xé họng...Để thỏa lòng mong nhớ bấy lâu!.